“In God we trust, all others must bring data”. Mình dịch nôm na là “Tao chỉ tin vào Chúa, còn những cái khác thì mang số liệu lại đây”.
Thời gian làm việc tại Viettel đã giúp tôi rèn luyện tư duy này. Khi trình bày một vấn đề, tôi luôn tránh những cách diễn đạt chung chung, đại khái mà thay vào đó là gắn kết với số liệu cụ thể nhằm làm rõ và tăng sức thuyết phục cho nội dung. Ví dụ, thay vì chỉ nói “Doanh thu tháng này tăng trưởng tốt”, tại Viettel, tôi được hướng dẫn tư duy sâu hơn: “Doanh thu tháng này tăng trưởng tốt, cụ thể cao hơn 12% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn 2% so với tháng liền trước và đạt 56% kế hoạch đề ra.” Tất nhiên, không phải lúc nào cũng cần trình bày một chuỗi số liệu dài dòng như vậy, nhưng ít nhất bạn phải hiểu rõ vị trí hiện tại của mình so với kế hoạch và kỳ vọng. Khi xây dựng kế hoạch, chúng ta đã dự kiến sự tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước và tháng trước, do đó tỷ lệ phần trăm hoàn thành kế hoạch cũng phần nào phản ánh sự phát triển này một cách rõ ràng.
Ngoài ra, việc nắm bắt số liệu đồng nghĩa với việc bạn có thể tự hỏi và tự trả lời nguyên nhân của sự tăng hoặc giảm đó. Việc hiểu rõ nguyên nhân cốt lõi này chính là điều cần thiết để rút ra bài học và điều chỉnh cho giai đoạn tiếp theo.
Tất nhiên, trong bối cảnh kinh doanh thuận lợi với doanh số tăng trưởng liên tục, việc phân tích báo cáo chi tiết đôi khi là thừa thãi, lúc này nên tập trung vào hành động và duy trì những gì đang làm đúng. Phân tích và báo cáo thường phát huy hiệu quả nhất khi doanh nghiệp đã đạt một quy mô nhất định về doanh thu và thị phần.
Quay lại câu chuyện tại Viettel (và có thể là các doanh nghiệp hiện đại khác), thường có hai hướng phát triển cho nhân sự: một là hướng chuyên gia và hai là hướng quản lý. Nếu bạn có chuyên môn xuất sắc nhưng không có năng lực quản lý, bạn hoàn toàn có thể trở thành chuyên gia – trụ cột kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực của mình. Ngược lại, nếu bạn vừa có chuyên môn, vừa có khả năng quản lý, con đường sự nghiệp của bạn sẽ rộng mở hơn rất nhiều.
Vậy nếu bạn không phải là người có chuyên môn xuất sắc, cũng không phải người quản lý tài năng xuất chúng, thì nên phấn đấu theo hướng nào?
Như câu nói trên, nếu bạn không phải là người mạnh nhất về khả năng quản lý, cũng không phải người thông minh nhất trong chuyên môn, thì hãy trở thành người thích ứng nhanh nhất. Rất may mắn, Việt Nam hiện đang nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất trong 10 năm qua:
- Năm 2015, Shopee mới gia nhập thị trường Việt Nam với con số không tròn trĩnh và cần rất nhiều nỗ lực để giáo dục người dùng. Đến năm 2025, hầu như mọi sản phẩm đều có thể mua trên Shopee.
- Năm 2015, khi đi chợ, người dân chủ yếu sử dụng tiền mặt. Năm 2025, ngay cả một cốc trà đá 4.000 đồng cũng có thể thanh toán qua chuyển khoản.
- Năm 2023, nhiều người vẫn nhập hàng Quảng Châu về bán lại. Đến năm 2025, các nhà sản xuất Trung Quốc livestream bán trực tiếp tới người tiêu dùng Việt Nam.
- Năm 2024, việc chuyển khoản đòi hỏi người bán phải kiểm tra xác nhận tiền mới có thể giao hàng. Năm 2025, các shop đều trang bị loa tự động đọc số tiền khi nhận được chuyển khoản.
- Năm 2023, AI là một thuật ngữ mang tính học thuật và thời sự. Đến năm 2025, trẻ em 5 tuổi đã có thể tương tác hàng ngày với ChatGPT, Gemini.
Mọi thứ đang phát triển và thay đổi với tốc độ cực kỳ nhanh chóng. Dù chuyên môn sâu hay khả năng quản lý vẫn luôn được trọng dụng, nhưng nhóm người thích nghi và vận dụng nhanh những thay đổi của thời cuộc sẽ ngày càng có nhiều cơ hội phát triển và được tin tưởng hơn.
Đây là lần đầu tiên tôi nghiên cứu một cách nghiêm túc về lĩnh vực chiến lược – Quản trị chiến lược. Tôi muốn chia sẻ với các bạn những bài học rút ra từ hành trình đi làm thuê chuyên nghiệp và những tinh túy học được từ cuốn sách này.
Tìm hiểu thêm về các bài viết, mạng xã hội của tôi tại:
Website (tổng hợp tất cả thông tin): www.makein.vn
Linkedin (xuất nhập khẩu): www.linkedin.com/in/tuanvukim
Facebook Page: https://www.facebook.com/profile.php?id=61573822767802
Tiktok (dự án bình giữ nhiệt): www.tiktok.com/tuanvk01
