Năm 2024, ngành tôm Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu thủy sản toàn cầu khi đạt cột mốc ấn tượng gần 4 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2023. Thành quả này không chỉ đến từ sự hồi phục nhu cầu của các thị trường quốc tế mà còn nhờ vào chiến lược phát triển bền vững, tận dụng lợi thế từ các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) và không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm.
Các địa phương và doanh nghiệp đóng vai trò mũi nhọn
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), các tỉnh như Sóc Trăng, Cà Mau, Bạc Liêu tiếp tục dẫn đầu về kim ngạch xuất khẩu tôm, đóng góp từ 800 – 900 triệu USD, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch cả nước. Đây là các khu vực có điều kiện tự nhiên thuận lợi và hệ sinh thái hỗ trợ ngành nuôi trồng thủy sản phát triển.
Các doanh nghiệp xuất khẩu tôm tiêu biểu góp phần không nhỏ vào thành tựu này bao gồm:
- Công ty CP Thủy sản Sóc Trăng
- Công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú
- Công ty CP Thực phẩm Sao Ta
- Công ty CP Chế biến Thủy sản Tài Kim Anh
- Công ty CP Thủy sản Sạch Việt Nam
Sự chuyên nghiệp trong quản lý, áp dụng công nghệ hiện đại và mở rộng hệ thống phân phối quốc tế đã giúp các doanh nghiệp này duy trì tăng trưởng bền vững.
Thị trường xuất khẩu trọng điểm của ngành tôm
Năm 2024, ngành tôm Việt Nam đã tranh thủ sự hồi phục nhu cầu và giá nhập khẩu tại các thị trường lớn như Mỹ và Trung Quốc, đưa kim ngạch xuất khẩu sang hai quốc gia này tăng mạnh. Với lợi thế từ các sản phẩm tôm chế biến chất lượng cao, Việt Nam đã vượt qua nhiều đối thủ cạnh tranh trong khu vực để chiếm lĩnh thị phần đáng kể.

Không dừng lại ở đó, ngành tôm còn giữ vững chỗ đứng tại các thị trường truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU nhờ uy tín và chất lượng vượt trội. Các sản phẩm chế biến giá trị gia tăng từ tôm, như tôm đông lạnh, tôm lột vỏ, và tôm tẩm bột, đã giúp Việt Nam đáp ứng nhu cầu đa dạng của các thị trường này.
Bên cạnh đó, các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) như CPTPP và EVFTA tiếp tục mở rộng cơ hội cho ngành tôm tại các thị trường mới. Các thị trường tiềm năng như Anh, Canada, Australia, và Singapore đã ghi nhận mức tăng trưởng ổn định trong năm qua.
Lợi thế từ Hiệp định Thương mại Tự do (FTA)
Việc tận dụng các FTA đã mang lại lợi thế cạnh tranh lớn cho ngành tôm Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nhiều quốc gia đang siết chặt các rào cản thương mại. Thuế nhập khẩu giảm, cùng với các điều kiện ưu đãi, đã giúp sản phẩm tôm Việt Nam tăng tốc tại các thị trường quốc tế.
Dữ liệu xuất nhập khẩu hải quan cho thấy, nhờ các FTA, kim ngạch xuất khẩu tôm sang các thị trường mới đã tăng từ 10-15% trong năm 2024. Những sản phẩm tôm chế biến sâu, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe về môi trường và an toàn thực phẩm, trở thành lợi thế cạnh tranh vượt trội của doanh nghiệp Việt Nam.
Thách thức và giải pháp cho ngành tôm
Dù đạt được những thành tựu ấn tượng, ngành tôm Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít thách thức. Các thị trường lớn như Mỹ, EU liên tục nâng cao tiêu chuẩn kỹ thuật, đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư hơn vào kiểm soát chất lượng và cải thiện quy trình sản xuất. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia như Ấn Độ, Ecuador, và Thái Lan cũng là bài toán khó.

Để duy trì tăng trưởng, các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm khách hàng quốc tế thông qua các hội chợ thương mại, hội thảo xúc tiến đầu tư và nền tảng trực tuyến. Đồng thời, việc xây dựng thương hiệu sản phẩm, tăng cường liên kết vùng nguyên liệu và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong sản xuất sẽ giúp nâng cao sức cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường toàn cầu.
Triển vọng phát triển ngành tôm năm 2025
Năm 2025 được kỳ vọng sẽ là một năm tiếp tục khởi sắc cho ngành tôm Việt Nam khi các chính sách hỗ trợ xuất khẩu từ Chính phủ ngày càng rõ nét. Cục Xuất nhập khẩu và các cơ quan chức năng sẽ phối hợp để đưa ra các báo cáo xuất khẩu định kỳ, giúp doanh nghiệp nắm bắt xu hướng thị trường và điều chỉnh chiến lược phù hợp.
Với các lợi thế sẵn có, ngành tôm Việt Nam hoàn toàn có cơ hội chinh phục những cột mốc mới, đồng thời củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.